Samoocena objawów neuropatii – na jakie objawy zwrócić uwagę aby zgłosić je lekarzowi i pielęgniarce?1-5

Neuropatia cukrzycowa może pojawiać się już na początku cukrzycy, a zdarza się, że jej objawy są dokuczliwe zanim u chorego rozpoznana zostanie cukrzyca. Najczęściej zdarza się tak u pacjentów z rozpoznaną cukrzycą typu 2, ponieważ niektóre osoby nawet przez kilka lat nie wiedzą, że mają insulinooporność i cukrzycę, podczas gdy neuropatia rozwija się podstępnie nie zauważona. Czy ktoś z nas skojarzy mrowienie i drętwienie w stopach z rozwojem cukrzycy? A często tak to się właśnie zaczyna.

Jakie jest najczęstsze powikłanie cukrzycy?

Cukrzyca to choroba, która niszczy organizm powoli poprzez rozwój powikłań wynikających z zaburzonego metabolizmu nadmiaru glukozy. Czy możemy zapobiegać rozwojowi powikłań, zwłaszcza najczęściej występującej neuropatii cukrzycowej?
Na pewno czynimy to zgłaszając się jak najwcześniej do lekarza w celu weryfikacji stanu naszego układu neurologicznego. Jeśli mamy wątpliwości, jeśli nie jesteśmy pewni, czy jest to już odpowiedni czas na diagnostykę powikłań cukrzycy, to warto odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań dotyczących objawów neuropatii.
Ułatwieniem są różnego rodzaju ankiety, kwestionariusze z pytaniami dotyczącymi poszczególnych objawów neuropatii. Można je znaleźć przed gabinetem diabetologa lub pielęgniarki diabetologicznej, albo w gabinecie edukatorki diabetologicznej. Pytania dotyczą objawów mogących sugerować wystąpienie neuropatii cukrzycowej. Są one dużym wsparciem dla lekarza przy ocenie stanu obwodowego układu nerwowego.
Pamiętajmy jednak, że wywiad to podstawa! Wywiad, czyli rozmowa. Nie tylko w gabinecie lekarskim, ale także z pielęgniarką diabetologiczną, bo dzięki opisaniu przez nas dokuczliwych objawów znacznie ułatwiamy szybkie rozpoznanie rozwijającej się neuropatii cukrzycowej! Dobrym zwyczajem jest także zapisywanie naszego samopoczucia i nękających nas dolegliwości w „dzienniczku chorego na cukrzycę”. Pomoże to nam nie tylko w kontroli poziomu cukru, ale pozwoli lekarzowi na szybką ocenę stanu układu neurologicznego i zastosowanie właściwego leczenia.

Jakie dolegliwości mogą świadczyć o neuropatii cukrzycowej?

  • uczucie pieczenia, palenia i/lub mrowienia kończyn,
  • zaburzenia czucia, zwłaszcza stóp i dłoni (objaw jakbyśmy mieli na sobie skarpetki i/lub rękawiczki)
  • przeszywający, kłujący ból w obrębie stóp i kończyn
  • ból który nasila się wieczorem i w nocy, a nie jest związany z wysiłkiem fizycznym.

Wszystkie te objawy mogą być powodem neuropatii cukrzycowej uszkadzającej nasze komórki obwodowego układu nerwowego znajdujące się z stopach oraz dłoniach.

Czy to wszystkie objawy? Niestety nie. Warto zadać sobie również pytania dotyczące funkcjonowania narządów wewnętrznych. Zaburzenia ich pracy mogą również świadczyć o rozwoju neuropatii cukrzycowej dotyczące szczególnego układu, tzw. „układu autonomicznego”, który niezależnie od naszej woli kieruje pracą narządów wewnętrznych:

  • Czy mamy problemy z perystaltyką jelit i zdarzają się nam zaparcia lub biegunki?
  • Czy zdarzają nam się zaburzenia funkcji pęcherza moczowego? Czy oddajemy mocz zbyt często lub zbyt rzadko?
  • Czy pojawiają się zaburzenia erekcji?
  • Czy odczuwamy nierówną pracę serca, częstoskurcz lub inne zaburzenia rytmu pracy serca?

Dużo łatwiejsze jest rozpoznanie przez pacjenta zmian ze strony obwodowego układu nerwowego, które objawiają się  w formie pieczenia, czy mrowienia.  Rozpoznanie oraz leczenie zaburzeń w układzie autonomicznym wymaga rozszerzonych badań na poziomie właściwego lekarza specjalisty. Jednak zawsze samoocena dolegliwości pacjenta będzie pomocna we wczesnym zdiagnozowaniu choroby i dotarciu do lekarza w odpowiednim czasie.

Niedobór witaminy B1 jako jedna z przyczyn neuropatii cukrzycowej

Pamiętajmy, że u osób chorych na cukrzycę jedną z przyczyn wystąpienia neuropatii cukrzycowej jest nierobów witaminy B1. Badania wykazały, że pacjenci z cukrzyca mają większe zapotrzebowanie na witaminę B1 związane ze zwiększonym metabolizmem węglowodanów oraz z powodu zwiększonego wydalania witaminy B1 z moczem. Prowadzi to w wielu przypadkach do niedoboru B1 i rozwoju neuropatii. Udowodniono, że podawanie witaminy B1 diabetykom może znacząco opóźniać wystąpienie powikłań, wynikających z podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Właściwy poziom witaminy B1 wpływa bowiem normalizująco na metabolizm węglowodanów oraz lipidów. Jaka witamina B1 będzie najlepsza?

Benfogamma-lek bez recepty zawierający witaminę B1

Na rynku poza zwykła tiaminą (witamina B1) dostępna jest także syntetyczna pochodna o nazwie benfotiamina. Przewagą benfotiaminy nad tradycyjną tiaminą jest jej 5 krotnie większa biodostępność dla naszego organizmu. Dawka 50mg benfotiaminy dostępna jest pod dobrze znaną nazwą Benfogamma®. W Polsce obecna jest od blisko 20 lat (opakowania 50 lub 100 drażetek). Lek Benfogamma® można kupić bez recepty. Umożliwia to pacjentowi dużo łatwiejszy dostęp do leczenia i dużo szybsze rozpoczęcia leczenia, jak również prewencję i przeciwdziałanie niedoborom witaminy B1 bez konieczności częstych wizyt u lekarza w celu kontynuacji terapii.

Referencje

  1. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postepowania u chorych na cukrzycę 2020. Diabetologia Praktyczna 2020. Tom 6, nr 1.
  2. P Witek, J Sieradzki. Wpływ leczenia benfotiaminą na dolegliwości bólowe w polineuropatii cukrzycowej. Diabetologia Praktyczna 2003, tom 4, nr 4, 273–277
  3. S Szczyrba, G Kozera, L Bieniaszewski, W M. Nyka. Neuropatia cukrzycowa — patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie. Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 339–355
  4. Schreeb et al. Comparative bioavailability of two vitamin B1 preparations: benfotiamine and thiamine mononitrate. Eur J Clin Pharmacol 1997;52(4):319-20
  5. Charakterystyka Produktu Leczniczego Benfogamma.